Czy można zmienić stawki amortyzacji?

Środki trwałe należy amortyzować drogą systematycznego i planowego rozłożenia wartości tych środków przez ustalony czas. Amortyzację środków trwałych należy rozpocząć nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania oraz zakończyć nie później niż z chwilą całkowitego umorzenia.

Czy zawsze stawka amortyzacji samochodu wynosi 20%?

Okres amortyzacji środka trwałego powinien odpowiadać okresowi ekonomicznej użyteczności tego środka trwałego i być ustalony indywidualnie dla każdego środka trwałego. Oznacza to, że dla celów bilansowych należy uwzględnić okres, w którym dany środek trwały będzie rzeczywiście wykorzystywany w przedsiębiorstwie. W efekcie stawka amortyzacji samochodu osobowego dla celów podatku dochodowego od osób prawnych wyniesie 20% (samochód będzie amortyzowany przez pięć lat), natomiast stawka amortyzacji dla celów ustawy o rachunkowości może być ustalona w innej wysokości.
Przy ustalaniu okresu amortyzacji należy w szczególności uwzględnić:

1. liczbę zmian, na których pracuje środek trwały,
2. tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
3. wydajność środka trwałego mierzoną liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,
4. prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,
5. przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Kiedy zmienić stawki amortyzacji?

Przedsiębiorstwo powinno weryfikować przynajmniej raz w roku przyjęte w planie amortyzacji stawki amortyzacji. Plan amortyzacji powinien być ustalony na początku roku obrotowego (przed zaksięgowaniem amortyzacji za styczeń) i zatwierdzony przez kierownika jednostki. Spowoduje to korektę odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w kolejnych latach obrotowych. Dla celów bilansowych możliwa jest zmiana okresu amortyzacji, a tym samym stawki amortyzacji. Zmiana może być dokonana od początku kolejnego roku obrotowego. Nie można zmienić metody amortyzacji środka trwałego.

Jak ustalić nową stawkę amortyzacji środka trwałego?

Przykład ustalenia nowej stawki amortyzacji w przypadku ulepszenia środka trwałego.

W czerwcu 2010 roku przedsiębiorstwo zakupiło budynek i w tym samym miesiącu przyjęło budynek do używania. Wartość początkowa budynku 300.000 zł. Stawka amortyzacji 10%. W grudniu 2012 roku została przeprowadzona modernizacja budynku, która spowodowała wzrost wartości środka trwałego z 300.000 zł do 400.000 zł oraz został wydłużony okres amortyzacji do 10 lat licząc od stycznia 2013 (tj. stawka 10%).

Ewidencja księgowa:

1. Zwiększenie wartości środka trwałego

WN "Środki trwałe"                    100.000 zł
MA "Środki trwałe w budowie" 100.000 zł

2. Zaksięgowanie miesięcznego odpisu amortyzacyjnego

Roczny odpis amortyzacyjny 400.000 zł x 10% = 40.000 zł
Miesięczny odpis amortyzacyjny 40.000 zł : 12 miesięcy = 3.333,33 zł.

WN "Amortyzacja"                             3.333,33 zł
MA "Umorzenie środków trwałych" 3.333,33 zł